Regels en normen

Bij een strafbaar feit kan de Arbeidsinpectie meerdere partijen aansprakelijk stellen. Ongevallen met arbeidsmiddelen kunnen ernstige juridische gevolgen hebben. Overtreed u als werkgever de Arbowet, door bijvoorbeeld met ongekeurd gereedschap te werken, dan kan dat leiden tot een boete van de Arbeidsinspectie. Deze boete’s kunnen wel oplopen tot € 900,00 per arbeidsmiddel. Bij ernstige ongevallen kan het werk door de Arbeidsinspectie worden stilgelegd en kunnen de werkgever en werknemer worden vervolgd door het Openbaar Ministerie.

Een slachtoffer van een arbeidsongeval kan daarnaast ook een claim indienen op basis van het niet nakomen van de zorgplicht door de werkgever. Deze claim wordt dan ingediend op basis van het Burgerlijk Wetboek. Het slachtoffer kan zowel materiële als immateriële schade claimen.

Tot nu toe golden voor mensen in loondienst strengere arboregels dan voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Een wijziging in het Arbobesluit per 1 juli heft dit verschil op voor plaatsen waar zzp’ers en werknemers samen aan de slag gaan. Het kabinet heeft hiertoe besloten in reactie op het SER-advies ‘Zelfstandigen en arbeidsomstandigheden’.

Met de wijziging wordt voorkomen dat de gezonde en veilige uitvoering van de werkzaamheden in de concurrentiesfeer beland. Wie niet aan bepaalde regels hoeft te voldoen, maakt hiervoor ook geen kosten en kan dus goedkoper werk verrichten. Deze aanpassing in de wet maakt ook de handhaving eenvoudiger. Zo hoeft Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) bij controles op een bouwplaats niet eerst vast te stellen of iemand wel of geen zzp’er is.

Voor de zelfstandigen die arbeid verrichten op plaatsen waar geen andere werknemers zijn, heeft de wijziging in het Arbobesluit geen gevolgen. Deze groep moet, en dat was vóór 1 juli ook al zo, maatregelen nemen om vermijdbare risico’s te voorkomen, zoals valgevaar en gevaarlijke stoffen. Maar de zzp’ers zijn onder meer gevrijwaard van de verplichtingen betreffende fysieke belasting en psychosociale arbeidsbelasting. Ook zijn zij niet verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie op te stellen.

De wijziging in het Arbobesluit betekent niet automatisch dat ingeleende zzp’ers op bouwplaatsen voor overtredingen worden beboet. Is er sprake van een gezagsrelatie met de hoofd- of onderaannemer, dan wordt de zzp’er voor de Arbowet namelijk als gewone werknemer beschouwd. Overtredingen komen dan alsnog op het conto van de aannemer.